مواقف پنجاه گانه قیامت کدامند؟

حالت انتظار و بازخواست گناهکاران در قیامت آن چنان سخت است و گرفتاری تبهکاران در آن روز به گونه ای شدید می باشد که طی تمامی ایستگاه ها و مشاهد تا پنجاه هزار سال طول می کشد. چنان که در آیه شریفه دیگر می خوانیم: «تَعْرُجُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ إِلَیْهِ فِی یَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ خَمْسِینَ أَلْفَ سَنَةٍ؛ فرشتگان و روح (که بزرگ فرشتگان است) به سوی او بالا می روند در آن روزی که مقدارش پنجاه هزار سال است.

🌟درباره چگونگی حسابرسی در قیامت باید دانست،خداوند «سریع الحساب» است.

(بقره، آیه 202) است و هیچ گونه محدودیتی از جهت حسابرسی اعمال همه بندگان به طور هم زمان وجود ندارد. حتی با احاطه علمی خود نیازی به زمان حسابرسی ندارد.

🌟اما باید دانست قیامت نیز همانند دنیا دارای نظام است البته با ویژگی های خاص خودش لذا بنا بر آن چه در روایات آمده است مواقف پنجاه گانه وجود دارد و هر ایستگاهی به نوعی از اعمال رسیدگی می شود و در حقیقت عالم قیامت پرده نمایش و ظهور اعمال و عقاید ما در دنیاست همچنان که در دنیا ما در عرصه های مختلف زندگی شخصی، خانوادگی، اجتماعی و عبادت و… است.

🌟 رفتارهای گوناگونی داشتیم در آنجا نیز ایستگاه حق الله، حق الناس، حق نماز، حق قرآن و… از انسان بازخواست می کنند و در حقیقت جلوه ای از اجرای عدالت خداست که به نمایش در می آید به هر میزان که در این دنیا به این حقوق بیش تر و آسان تر پرداخته شده باشد. در صحنه قیامت سریع تر آن ایستگاه ها طی می شود بنا بر آن چه گفته شد این گونه نیست که انسان در صف های طولانی بایستد تا نوبت او برسد بلکه باید در صف های متعدد پاسخ گو باشد. که زمان پاسخ گویی هر کس چه بسا طولانی باشد.

🌟 مراحل سه گانه قیامت ؛با استفاده از آیات قرآن مجید، روز قیامت را در سه مرحله کلی می توان ترسیم کرد:

💢مرحله اول: برانگیخته شدن همگانی: «در صور دمیده می شود و ما همه آنها را گرد می آوریم» (کهف، آیه 99).

🌟مراحل سه گانه دارای ایستگاه های بسیار و گردنه های سختی می باشند که پیمودن هر کدام تا هزار سال طول می کشد. چنان که در قرآن مجید می خوانیم: « ثُمَّ یَعْرُجُ إِلَیْهِ فِی یَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ أَلْفَ سَنَةٍ مِّمَّا تَعُدُّونَ ؛ سپس در روزی که مقدار آن هزار سال از سال هایی است که شما می شمرید؛ به سوی او بالا می رود»…

💢 مرحله دوم: حرکت به سوی ایستگاه های حسابرسی و سؤال: « وَجَاءتْ كُلُّ نَفْسٍ مَّعَهَا سَائِقٌ وَشَهِیدٌ؛ هر انسانی وارد محشر می گردد در حالی که همراه او حرکت دهنده و گواهی دهنده ای است» (ق، آیه 21).

💢 مرحله سوم: حرکت به سوی جایگاه کیفر و پاداش: « وَسِیقَ الَّذِینَ كَفَرُوا إِلَى جَهَنَّمَ زُمَرًا؛ و کسانی که کافر شدند؛ گروه گروه به سوی جهنم رانده می شوند» (زمر، آیه 71).

🌟 و درباره پرهیزکاران و مؤمنان وارسته می خوانیم: « وَسِیقَ الَّذِینَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَى الْجَنَّةِ زُمَرًا؛ و کسانی که تقوای الهی پیشه کردند، گروه گروه به سوی بهشت برده می شوند» (زمر، آیه 73).

🌟 این مراحل سه گانه دارای ایستگاه های بسیار و گردنه های سختی می باشند که پیمودن هر کدام تا هزار سال طول می کشد. چنان که در قرآن مجید می خوانیم: سپس در روزی که مقدار آن هزار سال از سال هایی است که شما می شمرید؛ به سوی او بالا میرود… (سجده، آیه 5).

🌟روایت امام صادق(ع) مؤید این معناست که فرموده اند:

«الا فحاسبوا انفسکم قبل ان تحاسبوا فان فی القیامه خمسین موقفا کل موقف مثل ألف سنه مما تعدون، ثم تلا هذهه الایه (فی یوم کان مقداره خمسین الف سنه)؛ … آگاه باشید! پس به حساب خود رسیدگی کنید قبل از آن که به حساب شما رسیدگی شود؛ به درستی که در قیامت پنجاه توقفگاه هست که هر کدام مانند هزار سال است از آنچه شما می شمرید، سپس [آن حضرت] این آیه را تلاوت فرمودند: «در روزی که مقدار آن پنجاه هزار سال است» (کافی، ج 8).

💢برای توضیح بیشتر پیرامون چگونگی حضور درایستگاه های قیامت، به مواردی از تفاوت های مؤمنان و تبهکاران در هنگام برپایی قیامت اشاره می شود:

🌟1. ترس و وحشت و ایمنی: بی تابی و آرامش انسان، در هنگام ورود به صحنه قیامت، بستگی کامل با چگونگی اعتقاد و اعمال او دارد. در حالی که میزان گرفتاری انسان در توقفگاه های قیامت، به مقدار سرپیچی او، از تکالیف پروردگار می باشد.چنان که در قرآن مجید می خوانیم:
«و تو نمی دانی آن گردنه چیست! آزاد کردن برده ای، یا غذا دادن در روز گرسنگی به یتیمی از خویشاوندان، یا به مستمندی از خاک نشین»
(بلد، آیات  12 – 16).

🌟 انسان های مؤمن، به تناسب انجام نیکی ها و عمل به واجبات و ترک محرمات از آشفتگی و پریشانی روز قیامت در امان هستند: « کسانی که نیکی با خود بیاورند پاداشی بهتر از آن خواهند داشت و آنان از وحشت آن روز در امان می باشند»
(نمل، آیه 89).

🌟و در آیه شریفه دیگر می خوانیم:
«لَا یَحْزُنُهُمُ الْفَزَعُ الْأَكْبَرُ ؛ وحشت بزرگ [صحنه قیامت]آنان رااندوهگین نمی کند»
(انبیاء، آیه 103).

🌟 اما کافران و تبهکاران همراه با اضطراب و هراس شدید وارد صحرای محشر می شوند. چنانکه در قرآن مجید می خوانیم: « قُلُوبٌ یَوْمَئِذٍ وَاجِفَةٌ أَبْصَارُهَا خَاشِعَةٌ ؛ دل هایی در آن روز، سخت مضطرب است و چشم های آنان از شدت ترس فرو افتاده است»
(نازعات، آیات 9 – 8).

🌟و در هنگام حسابرسی و سؤال، آنان را با شدت و سختی توقیف می کنند… «وَقِفُوهُمْ إِنَّهُم مَّسْئُولُونَ؛ آنها را نگهدارید که باید بازپرسی شوند»
(صافات، آیه 24).

🌟البته سختی روز قیامت برای مؤمنان راستین آسان می شود «و طول مدت آن» برای پرهیزکاران کوتاه می شود؛ چنانکه در قرآن مجید می خوانیم: «پس کسی که نامه اعمال او به دست راستش داده شود، به زودی از او حسابرسی آسانی میشود»
(انشقاق، آیات 8 – 7).

🌟و به هر اندازه ایمان و عمل انسان با اخلاص بیشتری باشد؛ از آسایش و آرامش بیشتری در آن روز بهره مند خواهد بود، تا آنجا که برای اولیای الهی و اهل بیت پاک پیامبر(ص) هیچ گونه گرفتاری و سختی نخواهد رسید
«فَوَقَاهُمُ اللَّهُ شَرَّ ذَلِكَ الْیَوْمِ وَلَقَّاهُمْ نَضْرَةً وَسُرُورًا ؛ خداوند آنان را از شر آن روز نگه می دارد و آنها را شادابی و شادمانی عنایت فرماید» (دهر، آیه 11).

🌟 2. سکوت و صحبت کردن:
از جلوه های حاکمیت مطلق خداوند در روز قیامت، آن است که هیچ کس، حق سخن گفتن ندارد؛ مگر به اجازه و فرمان پروردگار. «یَوْمَ یَأْتِ لاَ تَكَلَّمُ نَفْسٌ إِلاَّ بِإِذْنِهِ؛ روزی فرا می رسد که هیچ کس جز به اجازه «او» سخن نمی گوید»
(هود، آیه 105).

🌟و حکمت آن، این است که پس از حضور مردم در صحنه قیامت، ذلت و حقارت تبهکاران و عزت وکرامت فرزانگان بیشتر نمایان شود. از این رو در برخی از ایستگاه های قیامت، اجازه سخن گفتن به گناهکاران داده نمی شود تا با حقارت بیشتر به اعمال آنان رسیدگی شود. «امروز بر دهان شان مهر می نهیم و دستهای شان با ما سخن می گویند و پاهای شان به آنچه که انجام می دادند شهادت می دهند» (یس، آیه 65).

🌟 مهر سکوت نیز خود عذابی خوار کننده می باشد. چنانکه خداوند به جهنمیان می فرماید: «در جهنم گم شوید و با من سخن مگویید»
(مؤمنون، آیه 108).

🌟 و اگر تبهکاران در برخی دیگر از ایستگاه های قیامت، اجازه سخن می یابند، یا برای اثبات جرم آنان می باشد
«روزی که زبانها بر علیه آنان گواهی می دهند» (نور، آیه 24).

🌟و یا در جهت آشکارتر شدن دشمنی و تخاصم میان آنان می باشد «ثُمَّ إِنَّكُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ عِندَ رَبِّكُمْ تَخْتَصِمُونَ ؛ سپس شما روز قیامت نزد پروردگارتان به مبارزه و دشمنی بر می خیزید» (زمر، آیه 31).

🌟و یا سخن آنان نمایانگر شدت نیاز و بدبختی آنان می باشد « یَوْمَ یَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ لِلَّذِینَ آمَنُوا انظُرُونَا نَقْتَبِسْ مِن نُّورِكُمْ قِیلَ ارْجِعُوا وَرَاءكُمْ ؛ روزی که زنان و مردان منافق به مؤمنان به مؤمنان می گویند: نظری به ما بیفکنید تا از نور شما پرتوی برگیریم»
(حدید، آیه 13).

🌟اما سخن گفتن مؤمنان و شایستگان، نشانه مقام والای آنان نزد پروردگار است. چنانکه درباره مسلمانان و پیامبر(ص) می خوانیم: « وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِّتَكُونُواْ شُهَدَاء عَلَى النَّاسِ وَیَكُونَ الرَّسُولُ عَلَیْكُمْ شَهِیدًا ؛ بدین ترتیب شما را امت میانه ای قرار دادیم تا بر مردم گواه باشید و پیامبر هم بر شما گواه باشد» (بقره، آیه 143).

🌟 بنابراین، تنها کسانی توانایی سخن گفتن دارند که از سوی خداوند اجازه داشته باشند و سخن حق بگویند «ایتکلمون الا من اذن له الرحمن و قال صوابا؛ هیچ کس جز به اجازه خداوند رحمان سخن نمی گوید [و آنگاه که می گوید] درست و حق می گوید»
(نبأ آیه 38)…

🌟حالت انتظار و بازخواست گناهکاران در قیامت آن چنان سخت است وگرفتاری تبهکاران در آن روزبه گونه ای شدید می باشد که طی تمامی ایستگاه ها و مشاهد تا پنجاه هزار سال طول می کشد…

🌟در نتيجه انجام دادن واجبات، ترک محرمات، ترک دلبستگى ها و وابستگى ها، پيروى قولى و عملى از آموزه هاى حضرت رسول صلى الله عليه و آله و ائمه اطهار عليهم السلام و خالص ساختن نيت و قصد، تنها راه يا راه هايى است که مى تواند انسان را به آن مدارج عالى برساند و از سختى هاى مواقف قيامت نجات دهد.

🌟البته دانستن ترتيب مواقف براى ما چندان اهميتى ندارد، اصل اين است که بدانيم اين عقبات يا مواقف هر کدام بنام يکى از فرائض و اوامر و نواهى نام گذارى شده، که براى وصول به بهشت بايد با عبور از اين مواقف به حساب يک يک تکاليف رسيدگى شود.

مرحوم شهيد دستغيب در کتاب معاد خود مى فرمايند:🌟اولين عقبه؛ شامل سه موقف:
رَحِم، امانت، و ولايت، است. و در توضيح آن چنين نوشته اند: «موقف اول؛ رحم است که انسان در اين موقف باز داشته مى شود چنانچه در قرآن کريم است: «وَ اتَّقُوا اللّهَ الَّذِي تَسائَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحامَ…» نساء ۴، آيه ۱.
«پس اگر يکى از ارحام شما مريض شد، عيادتش کنيد، اگر محتاج شد…».

🌟موقف ديگر؛ «امانت» است…

🌟موقف سوم: ولايت على ابن ابى طالب است، طبق آيه شريفه «وقفوهم انهم مسؤولون » صافات ۳۷، آيه ۲۴.
که مفسرين مى گويند يعنى از ولايت على ابن ابى طالب.

🌟موقف ديگر؛ «نماز» است. رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: شفاعت من به کسى که نماز را ضايع سازد نمى رسد..

🌟موقف ديگر؛ «خمس و زکات» است حضرت صادق عليه السلام دارند: سخت ترين حالات مردم در قيامت وقتى است که مستحقين خمس برخيزند و مطالبه حق خود را از کسانى که به آنها نرسانده اند بنمايند.

🌟موقف ديگر؛ «روزه» است، …

🌟موقف ديگر؛ «حج» است، که اگر کسى، مستطيع باشد و به حج نرود؛ در هنگام مردن به او مى گويند: «مِت يهوديا او نصرانيا»؛ «مسلمان نمى ميرى؛ بلکه مخيرى بين اينکه) يهودى و يا نصرانى بميرى!!!».

🌟موقف ديگر؛ «طهارت» است…

🌟موقف ديگر؛ «مظالم» است که به آن «حقّ النّاس» نيز مى گويند.

🌟مابقى عقبات و مواقف نيز به همين ترتيب از واجبات و محرمات است»….
معاد، دستغيب ص ۱۵۹.

 کتاب راهنمای سفر اخرت
 ناصر کاوه

دعوتید به کانال دوستان در واتساپ

دعوتید به کانال شهدا در تلگرام